Әдептілік – мемлекеттік қызметтің негізгі қағидасы
«100 нақты қадам» Ұлт жоспарын іске асыру шеңберінде мемлекеттік қызметшілердің әдеп кодексі қабылданды, онда этикалық нормаларды бұзу мен сыбайлас жемқорлықтың алдын алу шаралары көзделген.
Осы Кодекс мемлекеттік қызметшілердің моральдық-этикалық имиджіне қойылатын жалпы қабылданған талаптарды, сондай-ақ олардың мінез-құлқының негізгі стандарттарын белгілейді және мемлекеттік органдарға қоғамдық сенімді нығайтуға, мемлекеттік қызметте өзара іс-қимылдың жоғары мәдениетін қалыптастыруға бағытталған.
Кодекс мемлекеттік қызметшілердің мінез-құлқының жалпы стандарттарын және қызметтен тыс мінез-құлық стандарттарын белгілейді.
Жалпы стандарттарға: мемлекеттік қызметшілер қабылдайтын шешімдердің заңдылығын, әділдігі мен ашықтығын қамтамасыз ету, жеке сипаттағы мәселелерді шешу кезінде өзінің қызмет бабын пайдаланбау, іскерлік этика және формальды мінез-құлық қағидаттарын сақтау кіреді.
Яғни, мемлекеттік қызметшілер азаматтармен және ұжыммен қарым-қатынас кезінде сыпайы болуға тиіс. Өз кезегінде, халықпен өзара іс-қимылдың негізгі көрсеткіші Мемлекеттік көрсетілетін қызметтердің сапасы болады. Сондықтан мемлекеттік қызметтердің сапасын арттыру бойынша тұрақты шаралар қабылдау, мемлекеттік қызметтерді тұтынушылар ретінде халықтың қажеттіліктеріне бағдарлану қажет.
Оның әдепке сай емес мінез-құлқы мемлекеттік аппаратқа деген сенімге нұқсан келтіретінін түсіне отырып, оған жүгінетін азаматтардың әрбір мәселесін мұқият қарап, шешімдер қабылдаудың уақтылығын, заңдылығын және әділдігін қамтамасыз ету қажет.
Жалпы, Кодекс мемлекеттік қызметшілердің мәдениетіне ғана емес, қызметтік міндеттерді орындау мәдениетіне де қойылатын талаптарды белгілейді. Бұл не деген сөз? Қазіргі уақытта әдеп жөніндегі кеңестер барлық өңірлерде жұмыс істейді. Өз кезегінде, мемлекеттік қызметшілердің кәсіби этикасын бұзуы ғана емес, сондай-ақ тәртіптік теріс қылықтарды, сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін талдау нәтижелері, мемлекеттік қызмет және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы заңнаманы бұзушылықтардың алдын алу бойынша Мемлекеттік органдардың жұмыс нәтижелері де ескеріледі.
Стандарттардың екінші түрі-арнайы стандарттар. Олар басқа жағдайларда қызметкерлердің мінез-құлық ережелерін белгілейді: жұмыстан тыс, әріптестер арасындағы ресми қатынастарда, көпшілік алдында сөйлеуге байланысты мінез-құлық нормалары.
Яғни, мемлекеттік қызметшілер қоғамға жат мінез-құлықтан аулақ болу үшін кеңседен тыс жерлерде де жалпы қабылданған моральдық және этикалық стандарттарды ұстануы тиіс.
Сондай-ақ, қолданыстағы заңнамаға сәйкес Әдеп жөніндегі Уәкіл институты енгізілді. Әдеп жөніндегі Комиссар — өз функциялары шеңберінде мемлекеттік қызметшілер мен азаматтарға кәсіптік әдеп қағидаларының сақталуын және Мемлекеттік қызмет, сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы заңнаманың және Әдеп кодексінің бұзылуының алдын алуды қамтамасыз ете отырып, консультация беретін лауазымды адам.
Д. Сұлтанбеков,
Жамбыл облысы Әділет департаментінің қызметкері